Het is ondertussen wel duidelijk, de herfst heeft zijn intreden gedaan in het Bentwoud. De bladeren vallen langzaam van de bomen en er hangt een heerlijke boslucht in de oudere bosvakken. Genieten! Alhoewel, eigenlijk ruik je gewoon hard werkende schimmels. De typische lucht die je in een bos ruikt ontstaat door dat schimmels bladeren en dergelijke langzaam aan afbreken, en de gassen die hier bij vrij komen, die ruik je. Dit ongeplande bruggetje brengt me meteen bij de Bentwoudbewoner van deze maand, de gewone fopzwam!

Geen geintje

Het klinkt natuurlijk als een slechte grap, de fopzwam! Maar toch is deze naam eigenlijk best doeltreffend bedacht. Deze soort is namelijk erg variabel in zijn uiterlijk. Zo is geen fopzwam het zelfde. Het is mij meerdere keren overkomen dat ik dacht een bijzondere soort gevonden te hebben. Deze exemplaren zagen er zo anders uit dan ik eerder had gezien, dat het wel iets nieuws moest zijn! Toen ik aan de onderkant keek, zag is dat de lamellen (soort sporengordijnen onder aan de paddenstoelen) dik waren, en ver uit elkaar stonden. Wat bleek, ik werd weer eens gefopt door een fopzwam! Eigenlijk zo gek nog niet die naam.

Als appels

Wist je trouwens dat de paddenstoel die je ziet eigenlijk maar een heel klein deel is van de daadwerkelijke paddenstoel? Je kan het eigenlijk vergelijken met een appelboom. De paddenstoelen zoals wij ze zien zijn eigenlijk net als appels de vruchtlichamen van het organisme. Waar een appelboom vooral uit stam en takken en wortels bestaat, bestaan paddenstoelen vooral uit eindeloze netwerken van minuscule schimmeldraden, wat we ook wel het mycelium van de paddenstoel noemen. Zo kunnen meerdere paddenstoelen die je boven de grond uit zien komen, onder de grond dus gewoon makkelijk een en de zelfde paddenstoel zijn. Deze schimmeldraden lopen overal door de bodem heen. Het schijnt zelfs zo te zijn dat 1 theelepel gezonde grond ruim 200 meter aan schimmeldraden kan bevatten! Bizar toch?! Als je dit zo hoort, kan je je misschien ook wel voorstellen dat het grootste levende organisme op aarde een paddenstoel is. In Noord-Amerika heb je een paddenstoel die dus ruim 860 hectare bedekt. Besef, dit is groter dan het Bentwoud!

Mycorrhiza

De gewone fopzwam vormt een mycorrhiza met omliggende loofbomen. Dit is een moeilijk woord voor een symbiose waarbij de bomen en de fopzwam met nauw elkaar samenwerken. Met hun schimmeldraden voorzien de fopzwammen de bomen van mineralen en vocht die ze vanuit de bodem halen. De bomen geven in ruil daar voor de fopzwammen weer suikers. Op deze manier houden ze elkaar in leven. Dit laat maar zien hoe ongelofelijk complex de natuur in elkaar zit, en wat voor mega impact schimmels in de natuur hebben.

De fopzwam vinden

De gewone fopzwam kun je in het Bentwoud het meest vinden in de oudere bosvakken ten ZO van het Landgoed Bentwoud. Vochtig weer en temperaturen aan de hoge kant zijn de beste omstandigheden voor de fopzwammen (en andere paddenstoelen) om hun kop boven de grond te steken. Ze vallen op door hun mooie roodbruine kleur en slanke steel, De hoed begint plat, en krult in de loop van de tijd omhoog. Het beste kenmerk zie je aan de onderkant. De lamellen staan vrij ver uit elkaar, en zijn in vergelijking met andere soorten vrij dik. Onthoud vooral dit laatste kenmerk goed. Laat je jezelf te veel misleiden door de variabele hoed, dan heeft de fopzwam voordat je het door hebt ook jou gefopt!