Schaap in wolfskleren

Met een lengte van 2 centimeter is de stadsreus de grootste zweefvlieg die we in Nederland kennen. Met zijn zwart met geel gestreepte achterlijf, rode borststuk en zwarte poten lijkt de stadreus op afstand sprekend op een hoornaar. Het ook niet gek dat ze daarom ook wel hoornaarzweefvlieg worden genoemd. Dat ze op een hoornaar lijken, is geen toeval. Deze jongens zijn namelijk echte schapen in wolfskleren! In tegenstelling tot vliegen kunnen wespensoorten, zoals de hoornaar, wel steken. Doordat ze zo op een hoornaar lijken, zullen roofdieren wel even dubbel nadenken voordat ze een stadsreus te pakken proberen te nemen! Het lijken op een andere soort, noemen we mimicry, een tactiek die je in de natuur vaker tegenkomt. En mooi voorbeeld is de bijenorchis, die al eerder in de 'Bentwoudbewoner' is verschenen: /PageByID.aspx?sectionID=155742&contentPageID=2234246 

Groot mysterie

In tegenstelling tot de meeste zweefvliegsoorten leven de lareven van de stadsreus niet van kleine beestjes als bladluizen, maar zoeken ze hun voedsel in wespennesten. Erg uniek, want als je een beetje bekend bent met wespen, weet je dat deze totaal niet zitten te wachten op bezoek in en rondom hun nest. Iedere indringer wordt net zolang gestoken tot hij het nest verlaat. Een stadsreusdame gaat om een afstandje van het nest zitten. Poest zichzelf voor een paar minuten, en wandelt daarna op haar gemakkie richting een wespennest. Zonder problemen loopt ze rustig voorbij de bewaking, en start met het leggen van haar eitjes. Als dit klaar is, loopt ze op haar gemakkie weer richting de uitgang, verlaat het nest, en gaat lekker opzoek naar een bloem met nectar om wat bij te snacken. Er is geen wesp die haar iets maakt, zelfs niet bij fysieke aanraking! Hoe dit kan, weet nog steeds niemand. Het is niet zo dat ze op een wesp lijkt, ze lijkt namelijk op een hoornaar, waardoor het niet vanzelfsprekend is dat de normaal zo agressieve wespen haar als een soortgenoot zien. Men denkt eerder dat de vlieg een bepaalde stof uitscheidt die de agressie van de wespen weet te onderdrukken.

Opgroeien tussen de wespen

Als de eitjes van de stadreus zijn uitgekomen, leven de larven onderin het nest. Hier doen ze zich tegoed aan het afval uit het nest en aan gesneuvelde wespenlarven. Ze parasiteren dus niet op wespen. In tegenstelling, ze ruimen eigenlijk het nest een beetje op. Ook de larven hebben totaal geen last van de wespen.

In het najaar verlaten de wespen het nest, en gaan de mannetjes, de oude koningin en haar werksters dood. De jonge koninginnen zoeken naar een overwinterplek. De stadsreuslarven blijven achter in het nest, en hebben hier het hele rijk voor zichzelf. Ze brengen hier de winter door, waarna ze zich de volgende zomer verpoppen tot een prachtige zweefvlieg.

Voorkomen

Tot voorkort was de stadreus een zeldzame soort in ons land. Maar, de laatste jaren neemt hij steeds meer toe. Zoals de naam al zegt, zie je ze ook vaak midden in dorpen of steden. Ze foerageren graag op nectarrijke planten als bijvoorbeeld het koninginnenkruid, gewone berenklauw of op de vlinderstruik. In juli maak je de grootste kans deze fraaie soort tegen het lijf te lopen! Reden genoeg om eens extra goed de bloemen af te speuren als je een rondje door het Bentwoud, of gewoon door je eigen tuin, loopt.