Het is buiten nog koud, de lucht is strak grijs en ik voel een snijndende koude wind langs mijn gezicht waaien; de komst van het voorjaar lijkt voor je gevoel nog wel maanden te duren. In het gras naast het pad valt mijn oog op iets fel geels. Het is een bloemetje dat als een klein zonnetje het grasveld lijkt op te lichten, het klein hoefblad bloeit weer! Dit prachtige subtiele plantje is iedere winter een van de eerste tekenen dat het voorjaar er aan komt. Ondanks dat ik de winter ook zeker weet te waarderen, merk ik dat mijn eerste bloeiende klein hoefblad toch ieder jaar weer een start betekend voor het naderende voorjaar. Het geeft hoop in de soms grauwe wintermaanden.

Naaktbloeier

Opvallend aan het klein hoefblad is dat deze, net zoals zijn neef het groot hoefblad, een naaktbloeier is. Dit betekend dat eerst de bloem naar boven komt en pas na de bloei komen de hartvormige bladeren tevoorschijn. De bloem herken je doordat deze als het ware lijkt op een klein zonnetje. Het bloemhoofdje is omringd met een schitterende krans van allemaal smalle subtiele fel gele kroonblaadjes.Dit mooie bloemetje wordt gedragen door een prachtig blauwgroene steel die bedekt is met prachtige lange schubben. Het is absoluut de moeite waard om als je voorbij loopt even door de knieen te gaan, en even de tijd te nemen om dit prachtige plantje van dichtbij te bekijken! Let wel op dat je ze niet verward met paardenbloemen. Deze hebben een stuk forsere kroonbladeren, geen geschubde steel en bloeien tegelijkertijd met hun blad. 

Gedekte tafel

De bloei van het klein hoefblad is van groot belang voor insecten. Je hebt namelijk verschillende soorten die als imago overwinteren. Dat wil zeggen dat ze als insect zelf de winter door brengen, en niet als larve, ei of cocon. De laatste jaren is het zeker niet ongebruikelijk dat we in februari ineens een aantal warme dagen hebben. Insecten als bijvoorbeeld de citroenvlinder, dagpauwoog, honingbijen en verschillende soorten hommels warmen dan lekker op door het zonnetje en ontwaken uit hun winterslaap. Deze insecten lopen dan vaak tegen het probleem aan dat de plantenwereld voor een groot deel nog in diepe rust zit. Bloemen als bijvoorbeeld die van het klein hoefblad vormen dan ook een gedekte tafel voor hongerige insecten die net uit hun winterslaap ontwaken!

Toepassing

De Latijnse naam van het klein hoefblad is Tussilago farfara. Tussilago is kom van het woord tussis, was hoesten betekend en agere, wat verdrijven betekend. De plant is dan ook gebruikt als hoestverdrijvend middel en tegen neuralgische aandoeningen. Artsen gebruiken deze planten dan ook wel eens in medicijnen. Maar, let wel op dat zelf oogsten wordt afgeraden, er zitten in sommige delen van de plant stoffen die voor ons schadelijk kunnen zijn. 

Ook de Romeinen wisten wel raad met deze planten. Zij gebruikte ze namelijk als genotsmiddel door de bladeren op te roken in pijpjes. Maar goed, wij kunnen ze maar beter laten staan. De insecten hebben deze bloemen veel harder nodig dan dat wij dat hebben. 

Standplaats

Het klein hoefblad is in ons land erg algemeen. Vooral verstoorde bodems langs bijvoorbeeld wegen, oevers en dijken zijn erg geliefd bij deze soort. Ik weet zeker dat als je opzoek gaat, je hem zeker in je eigen buurt tegen kan komen. 

Het klein hoefblad is een van de aller eerste bloeiende planten. De komende weken zullen we steeds meer voorjaarssoorten als bijvoorbeeld de vroegeling, speenkruid, kleine veldkers, grote ereprijs of te paarse dovennetel zien opkomen. Al deze soorten zijn weer allemaal kleine stapjes naar de uiteindelijke lente!