Bentwoud

Bentwoudbewoner: de koolmees

19-01-2023 650 keer bekeken 0 reacties

In de serie 'Bentwoudbewoner' zet boswachter Jonathan Leeuwis van Staatsbosbeheer iedere maand een van de vele bijzonere bewoners van het Bentwoud in het licht. Deze maand: de koolmees.

Het is stil met vogels in het Bentwoud. De meeste broedvogels zitten nog lekker warm in Afrika en door de zachte winter is het aantal wintergasten uit het noorden zeer beperkt. En toch, wanneer de zon schijnt op een milde winterdag, is het het vrolijke "fietspompdeuntje" dat leven in de brouwerij brengt. Sterker nog, bij mij wekt het zelfs stiekem al wat vroege lentekriebels op. Tijd om eens in te zoomen op dit zeer algemene maar wel erg interessante vogeltje!

Stropdassen

Iedereen kent hem wel, de koolmees. Met zijn mooie zwarte koppie met helder witte wangen en mooie gele borst is het een prachte verschijning. Over de gele borst heen loopt de zogenoemde "stropdas van de koolmees". Dit is een mooie zwarte streep die van de keel tot aan de poten loopt. Aan de stropdas zie je ook meteen het verschil in geslacht. De dames hebben een bescheiden smalle stropdas, terwijl de heren te koop lopen met forse brede stropdas over de borst heen. Dit is erg belangrijk voor de heren, want de dames gaan erg goed op een man die voorzien is van een grote stropdas! Koolmezen kunnen uv-licht goed waarnemen. In dit licht maakt een goede stropdas een man zeer aantrekkelijk voor de koolmeesdames! Maar, alleen met een goed uiterlijk ben je er nog niet als koolmeesman. Om het hart van een dame te veroveren moet je als man ook nog eens goed kunnen zingen en ook nog eens strakke dancemoves hebben. Daarnaast stellen de dames het ook nog eens zeer op prijs als je ze als nette heer met regelmaat even voert. Er zijn veel koolmeesmannen, dus de keuze is reuze voor de dames. Je moet als man echt kunnen bewijzen dat je fit en zorgzaam genoeg bent om een nest met jongen groot te brengen. 

Weinig noten op zijn zang

De uitdrukking 'veel noten op zijn zang' gaat bij de koolmees zeker niet op. Op het eerste oor is de zang van de koolmees met maar een paar noten geen muzikaal hoogstandje. Maar, vergis je niet, koolmezen zijn met deze paar noten zeer creatief! Het basisliedje heeft iedereen ongetwijfeld wel eens gehoord in de tuin, op straat of in het bos. Dit is het kenmerkende ' ti-tu-ti-tu-ti-tu ' zangetje, dat met een beetje fantasie klinkt als iemand die zijn fietsband opompt. Zing je als koolmees man met een goede bas in de stem, sta je al 1-0 voor, de dames zijn hier namelijk gek op! Maar goed, in Nederland zijn er tussen de 500.000 - 600.000 koolmeesterritoria. Wil je opvallen, moet je toch wat creatief zijn. Veel koolmezen bouwen het bekende basisiedje uit tot een uniek eigen liedje. Dit tot frustratie van de vogelaar, die soms denkt een bijzondere vogelsoort te horen, maar na lang zoeken toch ineens een zingende koolmees in de kijker krijgt. Ja, ik spreek uit ervaring... 

Een scheve schaats rijden

Hebben de koolmezen eenmaal een paartje gevormt, kan het zoeken naar een geschikte nestplek beginnen. Het kersverse stelletje gaat samen alle holtes en nestkasten in het terrioria af, opzoek naar het beste plekje. Een erg aandoenlijk gezicht! Eenmaal gevestigd, begint de eileg. Iedere dag legt een vrouwtje een nieuw eitje in een zacht nestje dat vaak bestaat uit mos, haren en veren. Als ze 8 tot 12 eitjes heeft gelegd, kan het broeden beginnen. De mannen zijn dan druk in de weer om het vrouwtje van voedsel te voorzien. Maar, het is bij koolmezen absoluut geen uitzondering dat een mannetje soms even "op bezoek" gaat bij de buurvrouw. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat ongeveer 10% van de koolmezen als kuiken is opgevoed door een mannetje dat eigenlijk helemaal niet de biologische vader is. 

Gezinsleven 

Zowel de ouders als de jongen voelen aan wanneer het een goed moment is om uit te vliegen. Ze verlaten dan tegelijkertijd het nest, en zijn klaar om de weide wereld te ontdekken. Na het uitvliegen hoeven de jongen niet meteen op eigen benen te staan. Het gezin trekt namelijk nog een periode met alkaar op. De ouders leren de jongen de kneepjes van het vak als het gaat om het vangen van insecten. Maar, zelfstandig worden is niet het sterkste punt van koolmeesjongen. Het is wel erg lekker, als pa en moe heel de dag gewoon af en aan komen vliegen met verse insecten. Het is daarom dan ook niet erg moeilijk om een familie koolmees op het spoor te komen. De luide bedelroep van de jongen is al op grote afstand te horen. Niet heel tactisch, want ook roofvogels als bijvoorbeeld een sperwer weten dan precies waar ze moeten zijn om een maaltje voor hun eigen kroost te verzamelen...

Het duurt nog even voordat het voorjaar begint en de broedvogels terugkeren. Maar, zolang de koolmees zijn vrolijke fietspompje maar met regelmaat blijft laten horen, zijn de donkere winterdagen voor je gevoel zo weer voorbij. Sterker nog, nu ik deze zin schrijf, schijnt het zonnetje door de ramen naar binnen, en hoor ik in de tuin een mooi helder ' ti-tu-ti-tu-ti-tu ' klinken!

Reacties

Velden met een * zijn verplicht.

Anti spam controle *

We gebruiken CAPTCHA als controlemiddel om spam tegen te houden. Vink de checkbox aan om door te gaan. Mogelijk wordt er gevraagd om bepaalde afbeeldingen te selecteren.
 
Een momentje...

0  reacties

Cookie-instellingen