Het is vroeg  in de ochtend, en je wandelt of fietst lekker door het Bentwoud. Vanuit het niets hoor je ineens een lage doffe "uh-WHOEMP" door het gebied heen dreunen. Je eerste gedachten gaan al snel naar iets van een machine. Je kijkt om je heen, maar ziet nergens iets van een trekker, pomp of kraan staan. Een paar seconde later klinkt het zelfde geluid nog een keer, en nu merk je dat het bij een van de watergangen vandaan komt. Het is het "hoempen" van de roerdomp!

Verborgen leven

De roerdomp, ook wel rietreiger genoemd, is een middelgrote bruine reiger met over zijn hele verenkleed verfijnde zwarte en bruine tekening. De vogel voelt zich het meest thuis in het riet, waarin hij zich met zijn lange tenen soepel van stengel naar stengel klimt, opzoek naar amfibiën, vissen of kleine zoogdieren. Ik zeg altijd "als een roerdomp niet wilt dat je hem ziet, zie je hem ook niet". Deze vogels hebben namelijk zeer verfijnde skills als het om camoufleren gaat. Buiten dat deze vogels buitengewoon goede schutkleuren hebben, hebben ze nog een extra tructje wat ze de 'paalhouding' noemen. Wanneer er gevaar in de buurt komt gaat de vogel rechtovereind in het riet staan, strekt zijn nek uit en richt zijn snavel omhoog. De lichte strepen die over de keel van de roerdomp lopen, zorgen er voor dat de vogel meteen "veranderd in een van de vele rietstengels". Heel langzaam beweegt de vogel dan mee met het wuiven van het riet door de wind. Wanneer de vogel deze houding aan neemt, zou het zomaar eens kunnen zijn dat je hem op 2 meter passeert, zonder ook maar iets van zijn aanwezigheid te merken. Het mag duidelijk zijn, het zien van een roerdomp is een hele kunst!

Hoempen

Het is april, tijd voor de roerdompen om een nieuw broedseizoen in te gaan. Dit is misschien wel de beste tijd van het jaar om de aanwezigheid van de roerdomp op te merken. Zien doe je ze namelijk erg moeilijk, maar horen des ter beter! De mannen zoeken rond deze tijd een mooi territorium op, welke ze fanatiek claimen tegen andere mannelijke indringers. Dit doen ze door middel van "hoempen". Dit is een speciale manier van roepen waarin de roerdomp diep inademt, en deze lucht vervolgens weer naar buiten perst, wat een zeer opvallend laag dreunend geluid oplevert. Dit geluid, wat vaak vergeleken wordt met een scheepshoorn, het aanslaan van een machine of het blazen in een fles, is soms tot op wel 5 kilometer afstand te horen! Het kan dan ook niet anders dat overvliegende roerdompdames het geluid opvangen, en even een kijkje komen nemen. Om extra indruk te maken gebruiken de mannen soms ook een scherpe "groah" roep, waarvan men vroeger soms dacht dat dit het geluid van de duivel was. Wanneer de territoria verdeeld zijn, de mannen een dame het hof gemaakt hebben en de eerste eieren in het nest liggen, zal de roepactiviteit weer afnemen, en verdwijnen de vogels weer onder de radar. 

Broeden in het Bentwoud

De roerdomp voelt zich ondertussen aardig thuis in het Bentwoud. Jaarlijks worden er meerdere nesten jonge roerdompen groot gebracht. Dit komt mede door speciaal rietbeheer dat Staatsbosbeheer uitvoert. Roerdompen hebben oud meerjarig riet nodig. Toch moet riet ook gemaaid worden, anders groeit het bijvoorbeeld dicht met wilgen. Daarom maait Staatsbosbeheer ieder jaar gefaseerd delen van de rietkraag. Zo wordt ieder stuk riet om de 3 jaar gemaaid, waardoor er altijd voldoende geschikte broedgebieden zijn voor de roerdomp.

Zelf een roerdomp zien

Het is duidelijk, het valt het niet mee een roerdomp in beeld te krijgen. Maar, wanneer je vroeg in de ochtend of in de avond, wanneer de roerdompen het meest roepen, het gebied in gaat, kan je ontdekken waar de territoria liggen. De vogels maken in deze tijd regelmatig een vlucht over het water, waardoor je ze met geluk ook in de kijker kan krijgen. En anders is het toch een kwestie van rietstengel na rietstengen aandachtig afspeuren, totdat er een afwijkende tussen staat. In juni, wanneer de vogels jongen hebben is er een tweede piekperiode om de vogels te zien. Ouders vliegen regelmatig heen en weer om de hongerig reigerjongen van kikkers, visjes, of muizen te voorzien. Wanneer de jongen, die je vaak herkend aan een nog pluizig donskapsel, zijn uitgevlogen, zijn ze vaak nog een paar weken goed zichtbaar. Ze zijn nog wat onhandig, en hebben nog niet helemaal door wat ze kunnen doen met de schutkleur op hun veren. Het duurt vaak even voordat ze het trucje van het camoufleren door hebben. 

Succes met zoeken; de aanhouder wint!